تحقیق صورت گرفته در مورد رژیم غذایی برای یک شطرنجباز
بازيکنان شطرنج به ورزش ها و تمرينات فيزيکی روزانه اهميت زيادی می دهند ولی چون شطرنج يک بازی فيزيکی نيست هيچ کس راجع به عادت تغذيه و رِژيم های مناسب برای بازيکنان شطرنج صحبت نمی کند . روبرتو باليون (Roberto Baglione) از وزارت تغذيه، « مرکز عملکرد عالی ورزش ملی » بوينوس آيرس آرِژانتين بطور منظم عادت های غذايی استادان بزرگ را مورد مطالعه قرار داده است. بررسی های او ۷۲ استاد بزرگ بين المللی فعال را در بر دارد ( ۱۷ زن و ۵۵ مرد ، ۵۵- ۱۸ سال ) که از سی و پنج کشور جهان به پرسش نامه وی که حاوی ۱۵ موضوع است پاسخ داده اند . مقاله وی حاوی مشاهداتی است که همراه با توصيه های مفيد برای بازيکنان شطرنج می باشد . اين مقاله به بازيکنان شطرنج کمک می کند تا رژِيم غذايی خود را برنامه ريزی کنند .
شطرنج در سطوح بالا بعنوان يک ورزش طاقت فرسا تلقی می شود ، نه تنها بصورت ذهنی بلکه بطور فيزيکی از آن ياد می شود . يک مسابقه شطرنج می تواند با بيش از ۷ ساعت شرايط استرس زا برای بازکنان همراه باشد .
تحقيقات انجام شده بوسيله استاد بزرگ و پزشک آلمانی هلموت فلوگر « Helmut Pfleger » ثابت نموده است که بازيکنان برجسته شطرنج در مسابقات پارامتر های فيزيولوِيکی قابل مقايسه ای با افراد فعال در ورزش های فيزيکی نظير تير اندازی ، اتومبيل رانی و گلف را دارند و بنابراين با اين معيار شطرنج می تواند در همان گروه رشته های ورزشی که ياد شد قرار گيرد .
بنابراين لازم است تا آمادگی خود را محدود به ساعات بررسی صفحه شطرنج معطوف نکنيم. بلکه بايد برنامه های کامل تری را در نظر گيريم که شامل تمرينات ورزشی و برنامه غذايی مناسب در بين ساير نيازها باشد .
برای اين که عادت های ورزشی استادان بزرگ فعال را تحليل کنيم، يک بررسی جهانی در سال ۲۰۰۶ با تاکيد ويِژه بر عادت های غذايی صورت گرفت .
ما نتوانستيم بررسی های قبلی در ارتباط با عادت های تغذيه بازيکنان برجسته شطرنج را پيدا کنيم و انتظار داريم که نتايج اين تحقيق بتواند برای بازيکنان از جمله استادان بزرگ، پزشکان، متخصصين تغذيه و تمرين دهنده ها مفيد باشد .
بررسی اخير ۷۲ استاد بزرگ (از جمله ۱۷ زن و ۵۵ مرد ، ۵۵ – ۱۸ سال ) را از ۳۵ کشور جهان را در بردارد که به پرسشنامه مذکور حاوی ۱۵ موضوع از طريق ایميل پاسخ دادند .
متوسط درجه بين المللی بازيکنان مورد تحقيق به نقل از فهرست اکتبر ۲۰۰۶، ۲۴۰۲ برای زنان و ۲۵۵۱ برای مردان بود.
عادت های تغذيه
۷/۶۶٪ استادان مورد بررسی حداقل ۳ وعده غذا در يک روز مي خوردند و ۱/۳۶ ٪ آنها اغلب از خوردن صبحانه صرف نظر می کردند .
صبحانه يکی از مهم ترين وعده های غذايی روزانه است چون تاثير مستقيمی بر عملکرد ذهن و بدن در صبح دارد. صبحانه تاثير مستقيم بر تمرکز گلوکز در مغز و کبد داشته و بسياری از مواد غذايی که براي توليد « نئو ترنسمیتر ها neurotransmitter – (فرستنده های شيميايی که بر ارتباطات سلول های عصبی عمل می کنند ) لازم است را تامين مي کند .
بسياری از محققين نشان داده اند که بدون صرف صبحانه تمرکز ذهنی وقتی فعاليت های فکری در صبح انجام می شود تحت تاثير قرار می گيرد و بر اساس آزمايش ها، صبحانه مناسب براي نگهداری عملکرد ذهنی در آن لحظه روز کمک می کند . حتی اگر هنوز هم تحقيقات ويِژه برای شطرنج راجع به اين موضوع لازم باشد، می توان حدس زد که عملکرد بازيکنان شطرنج که در ساعات صبح تمرين کرده و مسابقه می دهند به همين طريق تحت تاثير قرار گيرد .
از جمله دلايلی که چرا صبحانه از قلم می افتد اين است که اغلب بازيکنان شطرنج در دير وقت شب مطالعه کرده و سپس بعد از زمان صبحانه از خواب بر می خيزند .
با در نظر گرفتن برنامه غذايی ويژه برای مسابقات نتايج اصلی ذيل بدست آمد :
اکثريت استادان بزرگ ( ۷/۶۶٪ ) از پرخوری يا خوردن غذاهايی که به سختی قابل هضم هستند قبل از مسابقه اجتناب می کنند در حالی که بقيه صرف غذای معمولی و منظم را ترجيح می دادند. ثابت شده است که بعد از صرف غذا فشار خون در اعضايی که در فرايند هضم نقش دارند بالا می رود و بنابراين خون و اکسيژنی که به ساير اعضای بدن مثل مغز فرستاده می شود، کاهش می يابد. اگر مقدار غذایی که مصرف می شود حجيم و يا دیر هضم باشد در نتيجه اين فرايند شديدتر شده و يا طولانی تر می شود و احساس خواب آلودگی و خستگی بيشتر و هوشياری و تمرکز کمتر شده و مستعد انجام اشتباهات بيشتر در ارتباط با تمرکز بررسی مي گردند.
طی مسابقات، تعداد زيادی از بازيکنان شطرنج (۸/۹۵٪) از غذاهای جامد يا مايع استفاده می کنند در حالي که بقيه خير .
بيشتر غذاهای جامد ترجيح داده شده توسط استادان بزرگ شامل شکلات (۵/۸۰٪) ، ميوه (۶/۱۴٪) ، و مشتقات غلات (۸/۹٪) بودند و از بين انواع مايعات مورد مصرف بيشتر آب (۱/۷۲٪) ، قهوه (۶/۴۲٪) و چای (۵/۲۹٪) ترجيح داده شدند.
از نقطه نظر کيفی ، انتخاب غذاهای مايع و جامد مورد اشاره بدليل منبع گلوکز آنها ، آب و ساير مواد غذايی و زمان هضم آنها می تواند رضايت بخش تلقی شود .
نيمی از بازيکنان مورد بررسی ( ۳۶ نفر ) بدون نياز به احساس تشنگی آب می خورند . احساس تشنگی علامت نياز به يک نوشيدنی است ولی علامتی ديرهنگام است و در نتيجه شاخص مناسبی برای تعيين وضعيت هيدراسيون نيست. درصدی از مقدار آب موجود در بدن ممکن است قبل از احساس تشنگی از دست برود که برای تحت تاثير قرار دادن و کاهش عملکرد ذهنی (فکری ) در تمرکز ،علم حساب و حافظه کوتاه مدت در مقايسه با يک وضعيت هيدراسيون عادی و مناسب، کافي باشد. همچنين تشنگی احساس ناخوشيندی برای بازيکنان می باشد .
طی مسابقات شطرنج، معمولاً با عرق کردن آب زيادی از دست می رود و در بسياری مواقع محيط ، گرم و يا مرطوب است. بعلاوه عرق کردن بين ورزشکاران خيلی متغير است؛ بدلیل وجود عوامل مختلف نظیر محيط سطحی پوست، جنسيت، بلوغ، شدت کار، لباس، توانايی فيزيکی ، تطابق با گرما ، رِژيم غذايي و … بنابراين توصييه های جداگانه به مصرف مايعات و جايگزينی آب از دست رفته مشکل است .
يکي از مهم ترين يافته های بررسی حاضر اين بود که تعداد اندکی از استاد بزرگان ( ۲ بازيکن ) طبق گزارش تحت نظر متخصصين تغذيه برای دست يابی به نيازهای فيزيکی و ذهنی خود هستند.
برگرفته از راسخون
تمامی مطالب فوق متعلق به باشگاه شطرنج ایران می باشد. کپی مطالب با حفظ منبع بلا مانع می باشد.
